آموزش عكاسي (قسمت نهم)

سرعت‌بخشيدن و منجمدكردن سوژه

با استفاده از سرعت های بالای دوربین می توان حرکت سوژه های متحرک را با وضوح کامل نشان داد

براي نشان دادن سرعت موضوعات متحرك روشي وجود دارد كه در اصطلاح به آن «Panning» اطلاق مي‌شود. در اين روش از سرعت‌هاي پايين پلك دوربين مانند يك‌سي‌ام يا كمتر استفاده مي‌كنيم. طرز عمل به اين طريق است:

1- محلي را كه قرار است موضوع متحرك از آن نقطه عبور كند، مشخص مي‌كنيم.

2- محلي را كه شما در آن از موضوع عكس خواهيد گرفت، معين سازيد.

3- درصورتي كه تنظيم فاصله عكاسي دوربين شما به صورت دستي است، آن را از قبل تنظيم كنيد.

4- سرعت دوربين را روي يك‌سي‌ام تنظيم و ديافراگم را بر مبناي نور موجود تنظيم كنيد. اگر از دوربين‌هاي اتوماتيك استفاده مي‌كنيد، مي‌توانيد آن را در حالت S قرار دهيد.

شیوه عملکرد عکاس در روش Panning با استفاده از این روش می توان حرکت را در عکس نشان داد

5- موضوع موردنظر را از دريچه ويزور دوربين خود تعقيب كنيد.

دقت‌كافي به عمل آوريد كه سرعت تعقيب شما با سرعت موضوع متحرك يكي باشد. براي اين‌كار نقطه‌اي از دريچه‌ دوربين خود را با نقطه‌اي از موضوع متحرك ميزان كنيد و تا انتهاي حركت اين ميزان را حفظ كنيد.

6- هنگامي كه موضوع به محل موردنظر كه دوربينتان را از قبل براي آن تنظيم كرده‌ايد، رسيد، درحالي كه همچنان به تعقيب موضوع از دريچه دوربين ادامه مي‌دهيد، دكمه عكسبرداري را فشار دهيد. باتوجه به اينكه سرعت دوربين شما درحدي نيست كه بتواند حركت موضوع را منجمد سازد، زمينه‌هاي پشت‌عكس كشيده به نظر مي‌آيند و به موضوع سرعت مي‌بخشد.

البته براي موفقيت در اين روش نياز به تمرين زياد وجود دارد. با تمرين بيشتر مي‌توانيد از سرعت‌هاي پايين‌تر دوربين مثل يك‌پانزدهم و يا يك‌هشتم استفاده كنيد تا به سوژه موردنظر خود سرعت بيشتري دهيد.

در بعضي از مواقع سرعت سوژه بسيار زياد است، به طوري كه سوژه كاملاً تار و غيرقابل رؤيت مي‌شود. اگر بخواهيم عكسي تهيه كنيم كه در آن واضح نشان دادن سوژه ضروري باشد، از تكنيك منجمدكردن «Freezing» استفاده مي‌كنيم، روش مذكور درواقع عكس روش «Panning» است. در اين طريقه حساس‌ترين لحظه حركت را انتخاب و آن را به شيوه زير ثبت مي‌كنيم:

الف: سرعت شاتر دوربين را به حدي زياد مي‌كنيم (يك‌هزارم ثانيه به بالا) كه بتواند حركت موضوع را متوقف كند. تعيين سرعت لازم براي متوقف كردن سوژه تحت‌تأثير 3 عامل است. سرعت موضوع، فاصله آن تا دوربين و جهت حركت آن نسبت به محور دوربين عكاسي.

به خاطر داشته باشيد هرچه سرعت سوژه زيادتر، فاصله آن تا دوربين كمتر و زاويه حركت آن با محور دوربين به زاويه قائمه نزديك‌تر باشد، براي واضح افتادن عكس بايد سرعت بالاتري را درنظر گرفت. معمولاً سوژه‌هاي كند مثل حركت معمولي انسان‌ها تا حدود 25‌كيلومتر در ساعت با سرعت يك دويست و پنجاهم ثانيه و حركات موضوعات تندرو مثل موتورسيكلت‌هاي معمولي تا حدود 50 كيلومتر در ساعت با سرعت يك‌پانصدم و براي ثبت حركات سريع ورزشي يا مسابقات اتومبيلراني بايد از سرعت‌هاي بالاتر از يك‌هزارم ثانيه استفاده كنيد در مواقعي كه نور موجود اجازه بالا بردن سرعت دوربين را به شما نمي‌دهد، ISO دوربين خود را افزايش دهيد تا بتوانيد اين نقيصه را برطرف كنيد.

اگر دوربين شما داراي حالت عكاسي پشت‌سرهم «Drive» است، از آن استفاده كنيد. استفاده از موتور درايو در اين گونه مواقع علاوه بر بالا بردن سرعت عمل شما را قادر مي‌سازد تا توجه خود را معطوف به حركت سوژه كرده و آن را در بهترين حالت ممكن ثبت كنيد

با استفاده از روش Freezing لحظه شکستن بطری به وضوح ثبت شده است

آموزش عكاسي (قسمت هشتم)

فـــــلاش

همانطوري‌كه مي‌دانيد عكاسي كاملاً وابسته به نور مي‌باشد. در مطالب قبلي صحبت درباره اين بود كه چگونه تنظيم‌هاي دوربين خود را شامل سرعت شاتر، اندازه ديافراگم، حساسيت، عمق ميدان و... را انتخاب كنيم تا بتوانيم عكس‌هاي بهتري بگيريم. با اين حال، برخي مواقع نور موجود براي عكاسي مناسب نيست. در اين حال بايد از فلاش‌ها كمك گرفت. فلاش درواقع راهي است براي همراه داشتن نور و روشن كردن صحنه. بسياري از افراد نمي‌دانند كه چه استفاده‌هايي از فلاش مي‌توان به عمل آورد كه در اين مبحث به آن مي‌پردازيم.

به خاطر داشته باشيد شما مي‌توانيد در هر موقعيتي از نور فلاش استفاده كنيد؛ حتي در هواي آزاد وقتي كه آفتاب به روشني مي‌تابد، نور فلاش به عنوان نور فرعي براي از بين بردن سايه‌هاي ناخوشايند مثل سايه‌هاي زير ابرو و بيني به كار مي‌رود. البته قدرت نور فلاش‌ها محدود است و با فاصله موضوع تا فلاش نسبت معكوس دارد؛ يعني هرچه فاصله عكسبرداري بيشتر شود، شدت نور فلاش تا موضوع كمتر مي‌شود و براي جبران اين نقيصه بايد ديافراگم لنز را بازتر كنيد يا ISO دوربين خود را بالاتر ببريد. هر فلاش داراي يك عدد راهنما «Guide Number»‌است كه در روي بدنه آن يا در كاتالوگ آن ذكر شده است كه از تقسيم آن بر فاصله عكسبرداري عدد ديافراگم به دست مي‌آيد. به عنوان مثال اگر عدد راهنماي فلاش شما 24 باشد و بخواهيد از فاصله ‌3 متري عكس بگيريد، بايد ديافراگم دوربين را روي عدد 8 تنظيم كنيد. البته اين محاسبه تا مادامي كه از 100 ISO استفاده مي‌كنيد معتبر است. معمولاً طرز كار با فلاش‌هاي معمولي كمي وقتگير بوده و نياز به محاسبه دارد به همين دليل فلاش‌هاي خودكار نيز به بازار عرضه شده است. در اين نوع فلاش‌ها از يك چشم الكترونيك استفاده مي‌شود كه نور لازم براي صحنه عكسبرداري را ارزشيابي كرده و متناسب با آن نور مناسب را از خود ساطع مي‌كند كه باعث سرعت عمل در عكاسي مي‌شود. اگر مي‌خواهيد براي دوربين خود فلاش مجزا تهيه كنيد، سعي كنيد كه داراي اين مشخصات باشد:

اولاً داراي چند درجه اتوماتيك باشد، ثانياً قدرت نور دستي «manual» فلاش قابل تغيير باشد و بتوان آن را به صورت نصف، يك‌چهارم و يا يك‌هشتم تقليل داد، ثالثاً فلاش قابليت چرخش به بالا و اطراف را داشته باشد. در هنگام عكاسي با فلاش به نكات زير توجه داشته باشيد:

1- در هنگام استفاده از فلاش سرعت پلك دوربين بايد روي درجه مخصوص فلاش تنظيم شود كه در اكثر دوربين‌ها سرعت يك‌شصتم ثانيه است، در غير اين‌صورت عكس‌هاي گرفته شده به صورت سياه درخواهند آمد.

با استفاده از فلاش در زیر نور خورشید می توان از بوجود آمدن سایه های نا خوشایند زیر ابرو و بینی جلوگیری کرد

2- درصورتي كه فلش دوربين شما قابليت چرخش به اطراف و بالا را داشته باشد براي برطرف كردن سايه مي‌توانيد فلاش را به سقف تابانده و درنتيجه سايه‌ها بر روي زمين افتاده و از كادر عكس خارج مي‌شوند، ضمن اينكه نور غيرمستقيم فلاش نوري نرم و بدون سايه است. البته به علت جذب نور فلاش توسط سقف نحوه محاسبه فاصله عكسبرداري براي تنظيم ديافراگم برابر خواهد بود با: 5/1×فاصله سقف تا سوژه + فاصله فلاش تا سقف

3- درصورتي كه نور فلاش از زير به موضوع بتابد، باعث ايجاد جلوه‌هاي ترسناك خواهد شد. در فيلم‌هاي ترسناك اغلب از اين نوع نورپردازي براي صحنه‌هاي موردنظر استفاده مي‌شود.

4- درصورتي كه نور فلاش از بالا به سوژه بتابد، حالت طبيعي‌تري پيدا مي‌كند، زيرا ما عادت كرده‌ايم كه مردم را درحالي كه نور از بالا به آنها مي‌تابد رؤيت كنيم. نور خورشيد و نور لايه‌هاي سقفي منازل از آن جمله‌اند.

با تاباندن فلاش به سقف می توان از ایجاد سایه در زمینه عکس جلوگیری کرد

5- هميشه استفاده از دو فلاش به طور همزمان بهتر از يكي است، براي اينكه دو فلاش به طور همزمان عمل كنند؛ مي‌توانيد از چشم‌هاي الكترونيك همزمان‌كننده كه داراي قيمت ارزاني است و به زير فلاش نصب مي‌شوند. استفاده كنيد.

بهتر است در اين مواقع از تابش دو نور فلاش مثلثي ترتيب دهيد كه سوژه در رأس آن قرار داشته باشد.

6- تاريك بودن محيط عكاسي باعث باز شدن مردمك چشم شده و در لحظه روشن‌شدن فلاش باعث انعكاس نور قرمز از شبكيه چشم شده كه موجب قرمزي چشم خواهد شد. براي جلوگيري از بروز اين مسئله اولاً سعي كنيد در محيط روشن عكاسي كنيد، ثانياً چنانچه شخص در لحظه عكاسي به طور مستقيم به دوربين نگاه نكند يا اينكه فاصله فلاش عكاسي را از لنز دوربين افزايش دهيم. احتمال بروز لكه قرمز كاهش مي‌يابد.

در فلاش‌هاي جديد درجه‌اي به اين منظور درنظر گرفته شده كه با فعال كردن آن قبل از گرفتن عكس، فلاش به طور خودكار چند بار نور از خود ساطع مي‌كند تا مردمك چشم به آن عادت كرده و مانع از قرمزشدن چشم شود.

آموزش عكاسي (قسمت هفتم)

حساسیت ISO

در دوربين‌هايي كه از فيلم استفاده مي‌كنند سرعت يا حساسيت فيلم عبارت است از: ميزان حساس بودن فيلم درمقابل نور. طبق يك قاعده كلي هرچقدر فيلم داراي حساسيت بيشتري باشد كيفيت عكس آن كمتر مي شود، اما درمقابل، براي عكسبرداري به نور كمتري احتياج دارد و برعكس، هرچه حساسيت فيلم كمتر باشد، كيفيت عكس گرفته شده بالاتر است، اما هنگام عكسبرداري به نور بيشتري احتياج دارد. به اين ترتيب مشخص مي‌شود كه فيلم‌هاي سريع «حساسيت بالا» براي عكسبرداري از مكان‌هاي كم‌نور مناسب‌تر است، حساسيت فيلم‌ها توسط مؤسسه استاندارد آمريكا «American Standavd Association = ASA» به صورت تصاعدي درجه‌بندي شده است. به اين صورت كه مثلاً حساسيت يك فيلم 400ASA چهاربرابر يك فيلم 100ASA است، مؤسسه استاندارد صنعتي آلمان «Deutscne industrie Normen» سرعت فيلم‌هاي عكاسي را به صورت لگارتيمي درجه‌بندي كرده و آن را با DIN مشخص كرده است.

درحال‌حاضر سرعت فيلم‌ها براساس توافق نامه سازمان استاندارد بين‌المللي (ISO) درجه‌بندي مي‌شود كه درواقع تلفيق ASA آمريكا و Din آلمان است.

به خاطر داشته باشيد براي كارهاي معمولي عكاسي بهتر است از فيلم‌هاي 80ISO تا 200ISO استفاده شود.

اما در دوربين‌هاي ديجيتال هنگامي كه نور به سنسورهاي آن برخورد مي‌كند، آنها نور را به جريان الكتريكي ضعيفي تبديل مي‌كنند و پردازنده دوربين با معادل كردن اين جريان با رنگ‌ها تصوير را بازسازي مي‌كند. درواقع پيش از اينكه جريان الكتريكي ضعيف سنسورها پردازش شوند بايد تقويت شود. مقدار اين تقويت حساسيت دوربين شماست. هرچقدر ميزان تقويت جريان الكتريكي بيشتر باشد، حساسيت آن نسبت به نور بيشتر مي‌شود.

به خاطر داشته باشيد هرچقدر ميزان حساسيت دوربين خود را بالا ببريد، كيفيت تصوير شما پايين‌تر مي‌آيد و به عبارتي نويزها بيشتر مي‌شوند.

شما به راحتي مي‌توانيد حساسيت دوربين خود را با زدن يك كليد يا رفتن داخل منو (Menu) دوربين تغيير دهيد. اگر در شرايطي قرار گرفتيد كه نور مناسب نيست، مي‌توانيد حساسيت دوربين را تغيير دهيد. برخي شرايطي كه شما را مجبور مي‌كند حساسيت دوربين خود را تغيير دهيد، عبارتند از:

این عکس با تنظیم دوربین برروی (100 ISO ) گرفته شده است و دارای کیفیت مناسبی می باشد

با افزایش حساسیت دوربین برروی (1600 ISO )  کیفیت عکس حاصله به طرز محسوسی کاهش یافته است

1- اگر قصد داريد در فضاي بسته يا در نور كم بدون فلاش عكس بگيريد تا بتوانيد رنگ‌ها را طبيعي‌تر ثبت كنيد و سايه‌هاي طبيعي را نيز از بين نبريد، بايد حساسيت دوربين خود را از حد نرمال بالاتر ببريد (درحالت نرمال بايد حساسيت دوربين روي 80 ISO تا 200ISO قرار گيرد.)

2- اگر بخواهيد از موضوعي عكس بگيريد كه فاصله زيادي با شما دارد و نور فلاش شما قدرت روشن كردن آن را نداشته باشد، بايد حساسيت را زياد كنيد.

3- عكاسي در شب در نور موجود (بدون استفاده از فلاش) در اين حالت نيز مجبور هستيد حساسيت دوربين را افزايش دهيد

آموزش عكاسي (6)

لــنـــــــزهــــــا

مهم‌ترين قسمت هر دوربين را لنز آن تشكيل مي‌دهد، لنزها مجموعه‌اي از عدسي‌هاي مختلفي هستند كه به طور منظم و با رعايت قوانين فيزيكي كنار هم قرار داده شده‌اند تا عمل انتقال واضح تصاوير اجسام را بر روي فيلم يا حسگر انجام دهند. ديافراگم معمولاً در داخل لنزها تعبيه مي‌شود تا بتوان ميزان ورود نور را توسط آن تنظيم كرد. همچنين تنظيم فاصله عكسبرداري توسط حلقه‌اي كه بر روي لنز يا داخل آن قرار گرفته است، به صورت دستي يا اتوماتيك انجام مي‌شود.

لنزها در اندازه‌ها و فاصله‌هاي كانوني مختلف ساخته شده‌اند و انجام‌دادن كارهاي مختلف عكاسي را امكان‌پذير مي‌سازند و آنها را مي‌توان به صورت زير تقسيم‌بندي كرد:

( لنزهاي نرمال (ديد عادي
 زاويه ديد اين لنزها مانند چشم انسان است. فاصله كانوني اين لنزها بين 45 تا 55 ميلي است و براي كارهاي عمومي و عادي از آنها استفاده مي‌شود.

 (لنزهاي وايد (زاويه باز

 زاويه ديد اين لنزها كمتر از لنز نرمال بوده و لنزهاي مناسبي براي عكسبرداري از مناظر طبيعي و توده‌هاي جمعيت است. عمق ميدان اين لنزها بسيار زياد بوده و مي‌توان با آنها عكس‌هاي بسيار واضحي گرفت. يكي از انواع لنزهاي وايد لنز «فيش آي» Fish Eye است، اين نوع لنزها عمق ميدان بسيار زيادي دارند، به طوري كه احتياجي به تنظيم فاصله ندارند و همه اشيايي را كه در جلوي آنها قرار دارند، به طور واضح ثبت مي‌كنند. لنزهاي چشم ماهي داراي زاويه ديد بسيار گسترده‌اي هستند (تا حدود 220 درجه)؛ يعني هنگامي كه با آنها عكاسي مي‌كنيد، حتي قسمتي از پشت‌سر شما هم در عكس ديده مي‌شود

اين لنزها تصاوير را توأم با پيچ خوردگي‌هاي زيبا و دلپذير و به صورت دايره ثبت مي‌كنند. فاصله كانوني لنزهاي Fish Eye براي دوربين‌هاي فيلمي 135 ميلي‌متري و ديجيتال از 6 ميلي‌متر شروع و به 15 ميلي‌متر ختم مي‌شود.

اگر مي‌خواهيد شما هم آنچه را كه از پشت لنز چشم ماهي ديده مي‌شود، ببينيد، كافي است كه از داخل يك حباب آينه‌اي كه در جشن‌ها به عنوان تزيين استفاده مي‌شود، اشيا و افراد را تماشا كنيد. به سبب فرم كروي، اجسام را كاملاً تغيير يافته، ملاحظه مي‌كنيد و مي‌توانيد تصاوير را به همان شكل مشاهده و ثبت كنيد.

 (لنزهاي تله (زاويه باريك
فاصله كانوني اين لنزها بالاتر از 50‌ميلي‌متر است. خاصيت اصلي اين لنزها بزرگ‌كنندگي است و معمولاً در جاهايي به كار مي‌رود كه عكاس امكان نزديك شدن به سوژه را ندارد.

 لنزهاي ماكرو
 اين لنزها به علت ساختمان مخصوص آنها براي عكاسي از فاصله بسيار نزديك و اجسام ريز و كوچك طراحي و ساخته شده‌اند. در لنز اكثر دوربين‌هاي فعلي دكمه ماكرو براي عكاسي از فاصله نزديك وجود دارد، اما هيچ لنزي براي عكاسي از فاصله نزديك به خوبي لنز صرفاً ماكرو نخواهد بود.

 لنزهاي زوم
لنز زوم به لنزي گفته مي‌شود كه فاصله كانوني آن متغير است. قابليت اصلي اين لنزها تغيير ميزان بزرگنمايي تصوير بدون تغيير مكان دوربين است كه سرعت عمل و حق انتخاب عكاس را براي كادربندي عكس چندبرابر افزايش مي‌دهد. در ساختمان اين لنزها چند گروه از عدسي‌هاي مختلف به صورت متحرك و شناور به كار رفته است، به همين دليل از لحاظ ساختاري آسيب‌پذيرترين لنزها به شمار مي‌روند و كوچك‌ترين ضربه ممكن است آنها را معيوب كند و به مراقبت بيشتري نياز دارد و معمولاً كيفيت عكس آنها نسبت به لنزهاي ثابت كمتر است.

درحال‌‌حاضر سازندگان، بيشتر دوربين‌هاي عكاسي را با يك لنز زوم ارائه مي‌كنند، لنزهاي زوم را با دو عدد كه شامل كمترين و بيشترين فاصله كانوني آنهاست، مشخص مي‌كنند. به عنوان مثال، يك لنز زوم 135-24 ميلي‌متري امكان استفاده از فواصل كانوني 24 تا 135 ميلي‌متري را براي عكاس فراهم مي‌كند؛ يعني با داشتن لنز مذكور مي‌توانيم لنز وايد، لنز نرمال و لنز تله را با هم داشته باشيد. بيشترين كارايي اين لنزها براي عكاسي عمومي، خبري و جاهايي است كه عكاس فرصت كافي براي تعويض لنز را نداشته باشد.

آموزش عكاسي شماره 5

عمق ميدان وضوح

عمق ميدان وضوح تصوير «Depth of field» در واقع فاصله‌اي است كه تمام اشياي واقع در جلو و پشت سوژه اصلي در آن به وضوح ديده شوند و اجسامي كه در خارج از اين محدوده قرار دارند، به صورت مات و محو به نظر مي‌رسند. 3‌عامل در افزايش يا كاهش عمق ميدان وضوح نقش اساسي دارند كه عبارتند از:

1- اندازه روزنه ديافراگم: هرقدر روزنه ديافراگم كوچك‌تر باشد (عدد آن بزرگ‌تر باشد، مثلاً 22)، عمق ميدان عكس افزايش مي‌يابد و هرقدر روزنه ديافراگم بزرگ‌تر شود (عدد آن كوچك‌تر باشد، مثلاً 2)، عمق ميدان وضوح كاهش مي‌يابد.

در عكاسي براي تغيير عمق ميدان وضوح بايد نكات مهمي را درنظر بگيريم به عنوان مثال در شرايط نوري معين نورسنج دوربين شما ميزان نور را با سرعت 250/1 و ديافراگم 8 تعيين مي‌كند، حال اگر بخواهيم عمق ميدان وضوح را بيشتر كنيم، ديافراگم را به 11 و سرعت را به 125/1 و اگر بخواهيم بازهم عمق ميدان را افزايش دهيم، ديافراگم را به 16 و سرعت را به 60/1 تغيير مي‌دهيم. در اين صورت ديافراگم 8 نسبت به ديافراگم 16، دو درجه تنگ‌تر شده است و درنتيجه بايد به نور ورودي به دوربين فرصت بيشتري بدهيم تا كاهش روزنه ديافراگم جبران شود. در اين حالت براي حفظ توازن نور، سرعت پلك بايد دو درجه كاهش يابد؛ يعني ابتدا از 250/1 به 125/1 و سپس به 60/1 ثانيه تغيير يابد. بديهي است با انتخاب سرعت 60/1 ثانيه و ديافراگم 16 همان مقدار نور وارد دوربين مي‌شود كه با سرعت 250/1 ثانيه و ديافراگم 8، ولي تفاوت در اين است عكسي كه با ديافراگم 16 گرفته مي‌شود، نسبت به عكسي كه با ديافراگم 8 گرفته مي‌شود، از عمق ميدان وضوح بيشتري برخوردار است و اشيا در آن واضح‌تر ديده مي‌شوند.

2- فاصله عكسبرداري: هرچه فاصله عكسبرداري نسبت به سوژه كمتر باشد، عمق ميدان وضوح كاهش مي‌يابد و هرچه فاصله عكسبرداري از موضوع اصلي افزايش يابد، عمق ميدان نيز افزايش پيدا مي‌كند.

3- فاصله كانوني لنز: هرچه فاصله كانوني لنز دوربين بيشتر باشد، مثل لنزهاي تله كه براي عكاسي از فواصل دور به كار مي‌روند، عمق ميدان عكس كمتر مي‌شود و هرچه فاصله كانوني لنز كمتر باشد، مثل لنزهاي وايد، ما داراي عمق ميدان بيشتري خواهيم بود (درمورد لنزها در شماره بعد صحبت خواهيم كرد

عمق ميدان وضوح يكي از مباحث مهم در عكاسي است. با انتخاب عمق ميدان‌هاي مختلف مي‌توان حالت‌هاي متفاوتي به موضوع عكس داد، بعضي مواقع لازم است تمام اجزاي تصوير واضح و روشن باشد، مثل عكس‌هاي تبليغاتي. در اين صورت بايد از عمق ميدان وضوح زياد يعني استفاده از ديافراگم بسته يا فاصله كانوني كم لنز يا افزايش فاصله عكسبرداري يا استفاده توأمان از آنها بهره جست. در شرايطي ديگر اگر مي‌خواهيد موضوع عكس را از ساير اجسام و اشياي اطراف آن متمايز سازيد، مثل عكس‌هاي پرتره، بايد از عمق ميدان كم با استفاده از ديافراگم باز يا فاصله كانوني بلند لنز يا كم‌كردن فاصله عكاسي اين كار را انجام دهيد.

به خاطر داشته باشيد با بهره‌گيري از تكنيك عمق ميدان وضوح مي‌توان خلاقيت بيشتري از خود نشان داد و عكس‌هاي زيباتري گرفت.

آموزش عکاسی شماره (4)

همان‌طوري‌كه در شماره‌هاي قبلي گفتيم، تنظيم صحيح ديافراگم و سرعت پلك از مهم‌ترين عوامل در خوب عكس گرفتن است، به

همين منظور در دوربين‌هاي عكاسي براي كنترل نور درجه‌هاي مختلفي كه در كل مرتبط به ديافراگم و سرعت هستند، تعبيه شده است. اين درجه‌ها عبارتند از:

1- حالت P: هنگامي كه دوربين در وضعيت Program قرار مي‌گيرد، تنظيم‌هاي مربوط به ديافراگم و سرعت توسط خود دوربين انجام مي‌گيرد. اين حالت معمولاً براي عكاسي عمومي و سريع‌السير مناسب است، ولي در جاهايي‌كه اختلاف نور صحنه زياد است، مثل صحنه‌هاي ضدنور، نمي‌توان به آن اعتماد كرد و اغلب عكس‌هايي كه در اينگونه شرايط نوري با حالت P دوربين گرفته مي‌شود، خراب مي‌شود.

2- حالت A: در اين حالت دوربين سرعت پلك را به طور اتوماتيك تنظيم مي‌كند و عكاس بايد ديافراگم را بر مبناي موضوع عكاسي، شخصاً انتخاب كند.

3- حالت S: در اين حالت دوربين عكاسي به طور اتوماتيك ديافراگم را انتخاب مي‌كند و عكاس بايد بر مبناي موضوع عكاسي سرعت پلك را تعيين كند.

4- حالت M: در اين حالت عكاس بايد هم ديافراگم و هم سرعت پلك را خودش انتخاب كند. براي يادگيري بهتر است ابتدا با اين روش شروع كنيد و با كم و زيادكردن درجه‌هاي سرعت و ديافراگم تأثير اين دو را در شرايط مختلف عكاسي از طريق نورسنج دوربينتان ببينيد تا سير نزولي و صعودي درجه‌هاي سرعت و ديافراگم برايتان امري بديهي و آشنا شود. سپس با گرفتن عكس،

تمرين‌هاي عملي خود را شروع كنيد.

موضوعات عكاسي اصولاً به 3دسته تقسيم مي‌شوند:

سوژه‌هاي ثابت: اين سوژه‌ها هيچ‌گونه حركتي ندارند و به خاطر داشته باشيد براي عكاسي از اين نوع سوژه‌ها بايد در ابتدا ديافراگم را انتخاب كنيد.

سوژه‌هاي متحرك: موضوع‌هاي متحرك به طور مرتب تغيير مكان مي‌‌دهند در چنين مواقعي عكاس بايد ابتدا سرعت دوربين را بر مبناي ميزان حركت سوژه تنظيم كند. سپس باتوجه به سرعت موردنظر ديافراگم را از طريق نورسنج دوربين تعيين كند. در عكسبرداري از موضوع‌هاي متحرك سه عامل مهم، «زاويه حركت»، «سرعت متحرك» و «فاصله عكسبرداري» را بايد درنظر گرفت.

هرقدر سرعت موضوع بيشتر، فاصله آن تا دوربين كمتر و زاويه حركت آن با محور دوربين به زاويه قائمه نزديك‌تر باشد، بايد از سرعت بيشتري براي متوقف كردن سوژه استفاده كنيد.

3- سوژه‌هايي كه تركيبي از دو حالت قبلي‌اند؛ يعني در عين ثابت بودن، اجزاي آن متحرك هستند، البته شايد از چنين عنواني تعجب كنيد ولي آنچه مهم است وجود اين موضوعات است، زيرا بهترين مثال در اين باره منظره يك آتش‌سوزي، آبشار يا يك منظره است. هنگامي كه باد مي‌وزد، در اين‌گونه موارد بايد سرعت و ديافراگم را تواماً انتخاب كرد. اگر به دنبال انجماد حركت آبشار يا منظره آتش‌سوزي هستيد، بايد اهميت اول را به بالا بردن سرعت پلك بدهيد.

اگر نياز به حفظ عمق ميدان عكاسي و وضوح بيشتر تصوير داريد، بايد به ديافراگم اولويت بيشتري بدهيد. در شماره بعد درباره عمق ميدان وضوح صحبت خواهيم كرد.

آموزش عکاسی (3)

ديافراگم و سرعت پلك

در شماره پيش گفتيم كه اگر به عكاسي علاقه‌مند هستيد، بهتر است دوربيني بخريد كه از امكان تعويض لنز، تنظيم سرعت پلك و ديافراگم برخوردار باشد. براي تمرين بهتر است درجه‌هاي ديافراگم و سرعت دوربين را كم و زياد كنيد و تأثير متقابل اين دو را در شرايط مختلف از طريق نورسنج دوربينتان ببينيد. اين كار را اينقدر تكرار كنيد تا سير نزولي درجه‌ها، ديافراگم و سرعت پلك برايتان كاملاً ملموس شود. به خاطر داشته باشيد ديافراگم شدت نور و سرعت پلك زمان نور ديدن فيلم را كنترل مي‌كند. درواقع اين دو وسيله كنترل‌كننده شدت نور ورودي به داخل دوربين هستند.

ديافراگم معمولاً در داخل عدسي نصب مي‌شود و مانند مردمك چشم انسان عمل مي‌كند. ساختمان ديافراگم طوري است كه مي‌توان روزنه آن را برحسب اعداد معيني كه توقف‌هاي مختلف را نشان مي‌دهد، باز و بسته كرد. اين اعداد روزنه استاندارد بوده بر روي بدنه لنزها يا صفحه نمايش دوربين قابل رؤيت است. اعداد ديافراگم نشان‌دهنده مقدار نوري است كه از روزنه عبور مي‌كند و به فيلم يا حسگر دوربين مي‌رسد. هرقدر عدد ديافراگم كوچك‌تر باشد، يعني ديافراگم بازتر است و به همان نسبت نور بيشتري را از خود عبور مي‌دهد و هرقدر ديافراگم روي عدد بزرگ‌تري تنظيم شود، يعني بسته‌تر است و نور كمتري را از خود عبور مي‌دهد. به طور كلي به خاطر داشته باشيد هريك درجه ديافراگم به طريقي طراحي شده است كه نسبت به عدد قبل يا بعد از خود نور را نصف يا دوبرابر مي‌كند. اعداد ديافراگم در كامل‌ترين لنزها به ترتيب زير است:

22- 16- 11- 8- 5/6- 4- 2/8- 2- 1/4- 1/2
هنگامي كه ديافراگم روي عدد مثلاً 4 قرار مي‌گيرد، نور ورودي به دوربين دوبرابر زماني است كه ديافراگم روي عدد 6/5 قرار دارد پس با باز و بسته كردن ديافراگم مي‌توانيم كنترل نور ورودي به دوربين را در اختيار بگيريم، اما براي انعطاف بيشتر در كنترل مقدار نور از وسيله ديگري به نام سرعت پلك نيز بايد استفاده شود.
سرعت پلك و طرز كار آن
پلك مدت زمان و تايم نور ورودي به دوربين را كنترل مي‌كند. با تنظيم سرعت بازوبسته شدن پلك مي‌توانيم مقدار نوري را كه به فيلم مي رسد، تنظيم و برحسب ثانيه اندازه‌گيري كنيم. روي درجه سرعت نماي دوربين‌هاي خوب اعداد زير كه در تمام دوربين‌ها استاندارد هستند، وجود دارد.
1- 2- 4- 8- 15- 30- 60- 125- 250- 500- 1000- 2000 – 4000 – 8000
به استثناي اولين عدد «1»‌ بقيه اعداد كسري از ثانيه هستند. مثلاً عدد 4 يعني يك‌چهارم ثانيه و عدد 500، نماينده يك‌پانصدم ثانيه است.
همانطور كه گفته شد، سرعت پلك نشان‌دهنده مدت زمان و اندازه ديافراگم نشان‌دهنده مقدار نور رسيدن به فيلم يا حسگر است. درواقع سرعت پلك و ديافراگم هر دو يك عمل را انجام مي‌دهند؛ يعني مقدار نور را كنترل مي‌كنند.
مكانيسم ديافراگم طوري است كه نور را نسبت به درجه قبل و بعد از خود نصف يا دوبرابر مي‌كند. عمل مكانيسم سرعت پلك نيز به همين طريق است. اگر سرعت پلك را 125/1تنظيم كنيد، مقدار نور نسبت به سرعت 250/1 دوبرابر مي‌شود.فرض كنيد در يك هواي آفتابي نورسنج دوربين براي عكاسي سرعت 125/1 و ديافراگم 11 را به شما نشان مي‌دهد، حالا اگر بخواهيم با سرعت 250/1 عكس بگيريم، بايد براي جبران كمبود نور درجه ديافراگم را يك درجه بازتر كرده و آن را روي عدد 8 قرار دهيم. به اين ترتيب با سرعت 250/1 و ديافراگم 8 دقيقاً همانقدر نور به فيلم مي‌رسد كه با سرعت 125/1 و ديافراگم 11.

آموزش عكاسي شماره (2)

آشنايي با ساختار دوربين‌ها عكاسي

دوربين عكاسي در واقع جعبه بسته و تاريكي است كه به‌وسيله دريچه‌اي با دنياي خارج در ارتباط است و به طور كلي از چهارقسمت اصلي تشكيل شده است:

1- لنز «Lens» لنز وظيفه انتقال تصوير را به داخل دوربين عهده‌دار است و معمولاً از چند عدسي كه با رعايت اصول فيزيكي در كنار يكديگر قرار گرفته‌اند، تشكيل شده است.
2- ديافراگم «aperture» ديافراگم يا مردمك روزنه‌اي است كه معمولاً در بين عدسي‌هاي لنز يا در پشت آن قرار دارد كه قابليت بزرگ و كوچك شدن را داراست و درواقع كنترل ميزان نور لازم براي تشكيل تصوير روي فيلم يا حسگر در دوربين‌هاي ديجيتال را به عهده دارد.
3- پلك «shutter» پرده‌اي است كه درمقابل صفحه حساس فيلم يا حسگر قرار گرفته و درحالت عادي بسته است و مانع رسيدن نور مي‌شود. اين پرده صرفاً درموقع عكسبرداري يعني با فشاردادن دكمه عكاسي براي لحظه‌اي كنار رفته و باز و بسته مي‌شود. كار پلك كنترل مدت زمان نورديدن فيلم يا حسگر است.
4- فيلم «Film» صفحه‌اي است كه به نور حساسيت نشان مي‌دهد و تصاوير ورودي به دوربين بر روي آن ثبت مي‌شود. فرق اصلي يك دوربين فيلمي و يك دوربين ديجيتال در اين است كه دوربين‌هاي ديجيتال از فيلم استفاده نمي‌كنند. وقتي نور وارد دوربين‌هاي ديجيتال مي‌شود و به ذرات حساس فيلم برخورد نمي‌كند بلكه به حسگر مي‌تابد.
حسگر صفحه كوچكي است شامل تعداد بسياري سنسور «Sensur» كه معادل ذرات حساس فيلم هستند. تعداد اين ذرات همان ريزنمايي دوربين شماست. اگر دوربين شما مثلاً 6 مگاپيكسلي باشد. سنسور به معناي آن است كه 6 ميليون سنسور در آن وجود دارد. هر سنسور مقدار نوري را كه از طريق لنز و باتوجه به درجات ديافراگم و سرعت پلك بر روي آن مي‌تابد، به شكل جريان الكتريكي ضعيفي درمي‌آورد و به پردازنده دوربين كه وظيفه آن معادل كردن اين جريان‌هاي الكتريكي با رنگ‌ها و در كنار قرار دادن آن است، رسانده و به اين‌ترتيب تصوير مورد نظر را بازسازي مي‌كند. البته پيش از اينكه جريان الكتريكي مربوطه پردازش شود، نياز به تقويت شدن دارد. مقدار اين تقويت، حساسيت دوربين شماست كه با علامت ISO نشان داده مي‌شود كه در جاي خود به آن خواهيم پرداخت.
دوربين‌هاي آنالوگ را مي‌توان بر مبناي اندازه فيلم آنها و دوربين‌هاي ديجيتال را بر مبناي تعداد پيكسل آن تقسيم‌بندي نمود هرچقدر اندازه فيلم يا تعداد پيكسل يك دوربين بزرگ‌تر و بيشتر باشد، كيفيت عكس افزايش مي‌يابد و شما مي‌توانيد آن عكس را در ابعاد بزرگ‌تر چاپ كنيد. البته اين نكته را به خاطر داشته باشيد اگر نياز به چاپ عكس‌هاي بزرگ نداريد بي‌جهت پول خود را براي خريد دوربين‌هايي با پيكسل بيشتر يا فيلم بزرگ‌تر هدر ندهيد به عنوان مثال اگر شما عكس‌هاي خود را بيش از اندازه 40×30 سانتي‌متر بزرگ‌نما كنيد، يك دوربين فيلمي 35‌ميلي‌متري يا يك دوربين 5‌مگا پيكسلي براي شما كافي است.
اگر به عكاسي علاقه‌مند هستيد، به شما توصيه مي‌كنيم در هنگام خريد حتماً دوربيني تهيه كنيد كه لنزهاي آن قابل تعويض باشد. اين دوربين‌ها در جهان به دوربين‌هاي تك‌لنزي انعكاسي «single lens Reflex»‌ شهرت دارند به هرحال پيشنهاد مي‌شود حتماً از يكي از مارك‌هاي معروف «Sony، minoltz، Nikon، Canon، Olympus و Pentax» را انتخاب كنيد كه گرفتن خدمات فني بعد از فروش آن نيز در كشور ما ميسر است.
دوربين‌هايي كه لنزهاي قابل تعويض دارند به شما اين امكان را مي‌دهند كه بتوانيد در تمام شاخه‌هاي عكاسي از آن بهره‌مند شويد و از كوچك‌ترين موجودات مثل سلول‌ها‌ يا دورترين پديده‌ها مثل ستارگان و... عكاسي كنيد.

آموزش عکاسی (1)

عكس، مظهر يادمان‌هاي زنده و ناميراي حيات آدمي است. دريچه‌اي است به ژرفاي خاطرات و رؤياها بر گستره اشك‌ها و لبخندها... هر قطعه عكس يادآور يك اتفاق است. اتفاقي كه دربردارنده جذابيت‌هاي بصري نهفته در بطن اشياء، طبيعت، جانداران و رابطه آنها با يكديگر است. جذابيت تصوير و گيرايي عكس از آنچنان ابعاد وسيعي برخوردار است كه از بدو پيدايش دوربين و عكس همگام با تحولات عظيم تاريخي، موجوديت خود را حفظ كرده و همواره بر ابعاد و غناي خود افزوده است. بعد از دوران رنسانس و پيدايش انقلاب صنعتي همزمان با گذار تاريخي بشر از سنت به مدرنيته، تفكر تاريخي بشر طي دويست‌سال با چنان

 جهش عظيمي به سوي كشف ناشناخته‌ها حركت كرد كه تاريخ، توان ثبت و ضبط تمامي وقايع اين دوران شتابناك را نيافت. اما بخشي از اين وقايع به مدد ادبيات نوشتاري و تصويري از بوته فراموشي و گمشدگي‌ رهايي يافت و در پرتو جادوي تصوير به جاودانگي پيوست. درواقع انسان امروز، بسياري از داشته‌هاي تاريخي خود را وامدار تصاويري است كه از دريچه دوربين عكاسان به ثبت و ضبط رسيده است. در زمان حاضر عكاسي رسماً به عنوان يك وسيله بيان شناخته شده است. چيزي كه ما از آن تحت عنوان «بيان تصويري» ياد مي‌كنيم. همچنان كه براي يك نوشتار صحيح، آگاهي از قواعد، اصول و دستور «بيان تحريري» امري الزام‌آور محسوب مي‌شود، براي توفيق در اداي مطالب به وسيله «بيان تصويري» نيز فراگيري قواعد، اصول و دستور كار اين روش، اجتناب‌ناپذير است. توجه به اين ضرب‌المثل كه مي‌گويد: «يك تصوير به يك ميليون كلمه مي‌ارزد» مي‌تواند به ما ياري برساند تا بدانيم كه عكس هم‌اكنون از چه مايه ارزش جهاني برخوردار شده است. يك عكس، بين موضوع و خواننده خود، رابطه‌اي نزديك‌تر و صميمانه‌تر از نوشته برقرار مي‌كند، زيرا خواننده (مشاهده كننده تصوير) را به محل وقوع حادثه مي‌برد و او به نوعي امكان حضور و شركت در جزييات حادثه را مي‌يابد. «نوشته تصويري» خود به خود جالب‌تر و گيراتر از «نوشته الفبايي» است. چرا كه هم درك آن سريع‌تر صورت مي‌گيرد و هم به تمركز فكري كمتري نياز دارد. مانند يك نويسنده خوب و حرفه‌اي كه كلمات خود را با دقت انتخاب مي‌كند، عكاس ماهر نيز با توجهي خاص، وسايل «بيان گرافيكي» را كه ديد شخصي و فردي او را از موضوع به مناسب‌ترين شكل ممكن ارائه مي‌دهد، برمي‌گزيند. عصر ما، عصر تصوير است. عكس در هر موقعيتي وجود دارد: در روزنامه‌ها، مجلات، كتاب‌ها، مدارس، ديوارها، نمايشگاه‌ها، مؤسسات صنعتي و آزمايشگاهي و..... عكس، هنگامي كه به حركت درمي‌آيد، نيز پرده‌هاي سينماها و صفحه تلويزيون‌ها را به تسخير خود درمي‌آورد و جمعيت فراواني را مجذوب و مسحور خود مي‌كند. خلاصه آنكه امروزه عكس بر تمام اجزاي مناسبات و ارتباطات انساني حاكم است و در هر صحنه و عرصه‌اي حضور دارد. درواقع بخش انكارناپذيري از زندگي انسان امروز شده است. تسلط بر دوربين و ساير وسايل عكاسي و كنترل دقيق آنها، تحت شرايط مختلف، مستلزم تجربه عملي زياد، مطالعه و يك برنامه منظم است. اگر تجربه با مطالعه و برنامه همراه نباشد، رسيدن به هدف طولاني خواهد شد و هزينه‌هاي زيادي را دربرخواهد داشت. بنابراين ما به ياري تجربه و با اتكا بر مطالعه، همراه با يك برنامه‌ريزي منسجم مي‌توانيم به شكل مطلوب‌تري نسبت به ثبت و ضبط لحظه‌ها، وقايع، يادها و خاطرات خود اقدام و آنها را در حركت به سوي آينده با خود همراه و همگام كنيم. هر عكاسي بايد براي عكاسي وسايل مختلف و گوناگوني را به همراه داشته باشد كه باتوجه به ميزان تخصص او تعيين مي‌شوند، برخي عكاسان استفاده از لنزهاي مختلف را ترجيح مي‌دهند و بعضي ديگر دوربين‌هاي موتوردار را ارجح مي‌دانند، مهم اين است كه با داشتن اين لوازم بتوانيد بدون نگراني از اينكه محل عكسبرداري شما در زير نور درخشان آفتاب خواهد بود يا در دل تاريكي شب، بتوانيد عكس خوب و مناسبي تهيه كنيد. مسلماً گران‌ترين وسيله‌اي كه بايد تهيه كنيد، دوربين است باتوجه به نياز، قيمت آن را از حدود صدهزار تومان يا ميليون‌ها تومان تغيير دهيد، بدون اينكه اين تغيير قيمت باعث افزايش كيفت عكس‌هاي شما شود. شما اگر به عكاسي علاقه‌مند هستيد بايد دوربيني انتخاب كنيد كه اولاً استحكام لازم درخصوص ضربه‌هاي احتمالي حين‌كار را داشته باشد و بتوان از آن در شرايط يخبندان امروز و گرماي شديد روز ديگر استفاده كنيد، ثانياً قسمت‌‌هاي مختلف آن از قبيل، لنزها، صحنه‌هاي تصوير و... قابل تعويض باشد تا بتوانيد از آنها در شاخه‌هاي مختلف عكاسي استفاده كنيد. به عنوان مثال، بتوانيد از كوچك‌ترين موجودات مثل باكتري‌‌ها تا ستارگان آسمان عكس بگيريد. برخي دوربين‌ها صرفاً براي عكس گرفتن از داخل پارك‌ها، تعطيلات و... ساخته شده‌اند و بعضي ديگر براي تهيه عكس از جنگل‌ها، اغتشاشات، اخبار مهم و... به خاطر داشته باشيد كساني هستند كه جان خود را براي گرفتن يك عكس به خطر مي‌اندازند، آنها حق دارند دوربين‌هايي طلب كنند كه كارشان دقيق و بي‌نقص باشد. به اعتقاد بسياري از دانشجويان رشته عكاسي هرقدر وسايل كار گران قيمت‌تر باشد، عكس نيز بهتر خواهد شد اما اين موضوع صحت ندارد. البته عكاسان حرفه‌اي از دوربين‌هاي خوب و گرانقيمت استفاده مي‌كنند اما به خاطر داشته باشيد خوب بودن عكس‌هايشان به دليل خوب بودن دوربين‌شان نيست، بلكه به اين علت است كه آنها عكاسان خوبي هستند و اين درست مثل اين مي‌ماند كه ما از يك ماشين تحرير خوب انتظار خلق يك داستان عالي داشته باشيم!؟ عكاسان خوب با دوربين‌هاي خيلي ارزان هم مي‌توانند عكس‌هاي خوبي بگيرند و علت استفاده آنها از دوربين‌هاي گرانقيمت اين است كه آنها قابل اعتمادتر هستند و در شرايط سخت كاري عكاس را تنها نمي‌گذارند. ظاهراً كمي از مسئله دور شديم، هدف اصلي از آموزش عكاسي در اين نشريه آموزش عمومي همكاران سازمان بوده كه بتوانند با هر دوربيني كه دارند، عكس‌هاي خوبي تهيه كنند. مشهورترين دوربين‌هاي عكاسي جهان ساخت كشور ژاپن است و معتبرترين آنها مارك‌هاي nikon، canon، pentax، olimpus، Minolta و sony است. البته در اين مورد چند استثناء وجود دارد كه شامل دوربين‌هاي لايكا و لين‌هف ساخت آلمان و هسلبلاد ساخت كشور سوئد است. در شماره بعد درباره نحوه انتخاب دوربين و امكانات آن صحبت خواهيم كرد. ادامه دارد